Hoe succesvol is het bedrijf vóór de overname? Het antwoord op deze vraag beïnvloedt naast de financiering van de overname ook de motivatie en verwachtingen van zowel de overlater als de overnemende werknemers.

Dit betekent dat een zeer succesvolle onderneming geen garantie is voor een naadloze overdracht. Omgekeerd kan een minder succesvol bedrijf overnemen net interessante mogelijkheden bieden.

Enkele voordelen van het overnemen van een succesvol bedrijf:

• Kleiner risico voor de overnemende werknemers. Ze kunnen terugvallen op een uitgebouwde markt, een bestaand klantenbestand en een bestaande inkomstenstroom.
• De bestaande strategie en organisatie van het bedrijf hebben hun waarde bewezen en kunnen wellicht verdergezet worden.

Gaat het om een minder succesvol bedrijf? Ook dan krijgen werknemers-overnemers een aantal unieke kansen - die bovendien het grotere risico kunnen compenseren:

• De lagere overnameprijs kan zorgen voor meer financiële marge. Dit geeft de overnemers de mogelijkheid om de middelen in te zetten op hun prioriteiten, bijvoorbeeld nieuwe producten ontwikkelen, nieuwe markten verkennen of een sterk imago opbouwen.
• Het is gemakkelijker om het bedrijf en de strategie te vernieuwen en aan te passen aan de prioriteiten en vaardigheden van de overnemers.

De prioriteiten en doelstellingen die de onderneming jarenlang vooropstelde, maken samen met haar algemene strategie een belangrijk deel uit van het DNA van het bedrijf. Tegelijk kunnen die prioriteiten veel vormen aannemen en een pak breder gaan dan alleen maar streven naar winst. Zo wil het ene bedrijf vooral een innovatieve pionier zijn, terwijl een ander bedrijf een nauwe samenwerking met de klanten vooropstelt.

Werknemer-overnemers hoeven niet noodzakelijk die bestaande prioriteiten over te nemen. Maar ze houden - net als de overdrager - bij voorkeur wel rekening met een aantal aandachtspunten:

• Is je onderneming gericht op snelle groei? Bedenk dan dat hier aanzienlijke investeringen voor nodig zijn en dus ook bijkomende financiering.
• De strategie van de onderneming bepaalt de organisatiestructuur. Stem de leiding en hiërarchische structuur dus af op waar je met het bedrijf naartoe wil.
• Voorzie voldoende tijd voor een inloopperiode, waarin de overlater zijn of haar kennis en ervaring maximaal kan doorgeven aan de werknemers-overnemers.

Werknemers die het bedrijf overnemen zorgen voor een toevloed van nieuwe ideeën, ervaring en perspectieven. Dit kan het bedrijf een nieuw elan geven en de innovatie versterken. Het is de kunst om in die omstandigheden de waardevolle kenmerken van het bedrijf niet nodeloos overboord te gooien.

Welke richting moet de onderneming uit in de toekomst? Een cruciale vraag voor zowel de werknemer-overnemer als de overlater. Het antwoord erop bepaalt de slaagkansen van de overdracht én van het bedrijf op lange termijn.

Enkele aandachtspunten:

• Als werknemer-overnemer moet je niet alleen de wil hebben om de toekomst van het bedrijf mee vorm te geven, maar ook de vaardigheden. Zowel het ‘willen’ als het ‘kunnen’ is afhankelijk van welke doelstellingen je vooropstelt. Wanneer je een groot en innovatief bedrijf wilt uitbouwen, moet je er bijvoorbeeld voor zorgen dat je de juiste management skills en technische vaardigheden in huis hebt.  
• Als overlater bepalen je persoonlijke toekomstplannen in welke mate en hoe lang je de overdracht kan en wil begeleiden, net als de rol die je eventueel nog in het bedrijf wil opnemen.
• Goede afspraken maken goede vrienden. Communiceer heel duidelijk en open met elkaar over elkaars doelstellingen en drijfveren. Wanneer die heel compatibel zijn, kan een nauwe en langdurige samenwerking of overdracht veel voordelen opleveren voor beide partijen. Wanneer bepaalde doelstellingen botsen, kan het beter zijn om te gaan voor een snellere en duidelijk afgebakende overdracht.

De doelstellingen en motivatie van zowel de werknemer-overnemers als van de overlater bepalen mee het verloop van de overdracht en het voortbestaan van de onderneming. Een goede communicatie en afstemming tussen beide partijen kan vele problemen vermijden en betekent een belangrijke stap naar een succesvolle overdracht.